Pielęgnacyjne paradoksy

foto Ziem

Bardzo lubię Wasze komentarze i aktywność na blogu. Często jednak pytania się powtarzają i odpowiadanie na nie bywa nudne i irytujące, np. kiedy pod postem o serum z wit. C pytacie, jakie serum polecam, albo czy Effaklar K bedzie dobry do skóry mieszanej, poza tym ile można odpowiadać na wciąż te same pytania? Równie często zdarzają się jednak zagadnienia ciekawe i inspirujące i dlatego wciąż jeszcze mam cierpliwość do prowadzenia tego bloga:). Czytelnicy są też coraz lepiej wyedukowani i miło jest z Wami podyskutować. Ostatnio natchnęła mnie Magda swoimi rozterkami dwudziestosześciolatki. Dziś spróbuję poprowadzić z nimi dialog i podejmę temat pielęgnacyjnych paradoksów według Magdy- złuszczania i stanów zapalnych, starzenia i wolnych rodnikach oraz filtrów i opalenizny. Artykuł jest w formie lużnego felietonu i kieruję go do osób, które mają już jakieś pojęcie o pielęgnacji oraz interesują się procesami zachodzącymi w skórze- czas skończyć z tym kosmetycznym przedszkolem:) 

"Czasem odnoszę wrażenie, że zalecana pielęgnacja skóry jest pełna paradoksów, na przykład nurtuje mnie kwestia złuszczania. Proces złuszczania ma przeciwdziałać starzeniu, bo poprzez złuszczenie starej warstwy, produkują się nowe komórki. Jednak proces ten toczy się poprzez stan zapalny, który generuje wolne rodniki, które sprawiają że skóra się starzeje. Czy nie jest to paradoks?"

Podobnie z trądzikiem. Trądzik czy zaskórniki powstają poprzez nadmierne rogowacenie. Złuszczając martwy naskórek, niby na chwilę jest ładniejszy, nowy, złuszczony, jednak wiele źródeł podaje że to mobilizuje komórki do podziału, i skóra na dobrą sprawę rogowacieje jeszcze bardziej. Czy nie jest to błędne koło? Przed wrastającymi włoskami po depilacji również zalecany jest peeling, bo warstwa rogowa za gruba. Ale znowu - jak złuszczymy, to będzie się robić jeszcze grubsza." 

Określenie "złuszczaniem" szeregu procesów zachodzących w skórze pod wpływem kwasów, retinoidów, laserów czy innych urządzeń, jest dużym uproszczeniem i tak naprawdę samo złuszczenie się naskórka nie jest tutaj kluczowe. Zdarza się nawet, że w ogóle nie występuje i wówczas piszecie do mnie "Atrederm na mnie nie działa, bo się nie łuszczę." Efekt łuszczenia nie jest wyznacznikiem działania preparatu a jedynie przykrym skutkiem ubocznym i należy się tylko cieszyć, że nie wystąpiło. Brak łuszczenia nie oznacza też, że komórki naskórka nie uległy wymianie, proces ten może być niewidoczny, podobnie jak nie jest zauważalne, że dziennie gubimy około 40 tysięcy korneocytów.

Złuszczanie, które lepiej obrazuje słowo "regulowanie", nie obejmuje jedynie usunięcia warstwy rogowej. W zależności od tego, jakiej substancji bądź urządzenia użyjemy, inicjuje wiele skórnych procesów, takich jak zmniejszenie aktywności gruczołów łojowych, regulacja odnowy komórkowej, stymulacja fibroblastów, poprawa nawilżenia, zmniejszenie melanogenezy itp. Każda zastosowana substancja będzie miała trochę inny mechanizm działania a co za tym idzie inne korzyści dla skóry.

Nie mniej jednak wymiana komórek jest bardzo ważna. Niezwykle istotna w przypadku skóry trądzikowej, której rogowacenie w obrębie mieszka włosowego jest zaburzone i skóry starzejącej się, która odnawia się coraz wolniej oraz w każdym przypadku zaburzonego rogowacenia, chociażby wspomnianego tutaj rogowacenia okołomieszkowego. Pozwala ono na oczyszczenie i odnowę skóry oraz odblokowanie porów, tak by substancje aktywne mogły zadziałać skuteczniej. Zatem samo złuszczenie komórek naskórka jest ważne ale nie kluczowe. Substancje aktywne mają znacznie więcej właściwości, niż tylko mniej lub bardziej głęboka eksfoliacja.

Złuszczanie nie powoduje nadmiernego narastania komórek, ponieważ stosuje się je w przypadkach, kiedy proces ten jest zaburzony. Głęboka eksfoliacja młodej i zdrowej skóry jest pozbawiona sensu.

W takim razie, jak się ma do tego stan zapalny? Istnieją zabiegi, podczas których celowo wywołujemy stan zapalny, aby stymulować tkanki do odnowy. Wykorzystuje się na przykład mechanizm kontrolowanego poparzenia, by zainicjować w skórze mechanizmy naprawcze- tak działają głębokie peelingi kwasami AHA i TCA oraz laser czy dermabrazja. Różnego rodzaju rollery w tym dermapen przebijają naskórek powodując mikrouszkodzenia i zmuszając skórę do regeneracji mikroranek. Prowokuje to syntezę kolagenu i elastyny, zagęszcza i wygładza skórę jest niezwykle skuteczne przy usuwaniu blizn. Czytałam kiedyś w "Wysokich Obcasach", iż kobiety z pewnego afrykańskiego bodajże plemienia, miały wyjątkowo gładkie i jędrne skóry, co zainteresowało naukowców. Zaczęto się im przyglądać i okazało się, że codziennie muszą się przedzierać przez kolczaste krzaki i ich skóry są permanentnie pokłute. Tak powstał pomysł stymulowania skóry poprzez nakłuwanie, z czasem do igieł dodano jeszcze ampułkę z odżywczym koktajlem i narodziła się mezoterapia.

Zatem zdarza się, że celowo wywołujemy stan zapalny aby osiągnąć na przykład efekt odmladzenia czy usunięcia blizn i pokrycia ich nową tkanką. Należy jednak pamiętać, że takie działania mają sens, kiedy są prowadzone z rozwagą, nie za wszelką cenę i nie są nadużywane. Nie można złuszczać się przez cały czas! Krótkotrwałe zapalenie mobilizuje skórę do odnowy, ale już przeciągający się stan zapalny może ją zadręczyć i wywołać kaskadę wolnych rodników, stres oksydacyjny i efekty odwrotne do zamierzonych. Można to zaobserwować u osób, które od lat walczą z przewlekłą postacią trądziku lub pań nadużywających zabiegów odmładzających. Cery takich osób są często bardzo gładkie, ale również czerwone i mocno nadreaktwne. 

Powodzenie zastosowania tego typu metod, jest też uzależnione od potencjału naprawczego skóry i dobre wyniki można uzyskać u osób stosunkowo młodych. U czterdziesto, pięćdziesięciolatki jesteśmy w stanie naprawdę dużo zdziałać, ale już u siedemdziesięciolatki pole do popisu jest raczej niewielkie. 

Istnieją również substancje, jak retinoidy, których zastosowanie nawet w niskich dawkach, zawsze wiąże się ze stanem zapalnym. I choć efekty ich działania są imponujące, to jednak nie są wynikiem stanu zapalnego, który w tym przypadku jest tylko działaniem niepożądanym. Wciąż trwają badania nad związkami, które będą miały aktywne i stymulujące działanie, ale ich stosowanie nie będzie okupione silnym podrażnieniem. W tym momencie duże nadzieje wiąże się z kwasami PHA, które są praktycznie tak samo skuteczna jak alfa i beta hydroksykwasy a jednak znacznie delikatniejsze. Stosuje się też niskie dawki niektórych substancji, by osiągnąć zamierzone efekty, ale na dłuższym dystansie. Są już na przykład takie badanie dotyczące izotretinoiny.

Kończąc tę kwestię, chciałabym jeszcze zaznaczyć, że oczywiście nie każde złuszczanie wiąże się ze stanem zapalnym i nie każdy preparat regulujący generuje podrażnienie. Jest wiele produktów do użytku codziennego (jak na przykład te, które opisywałam tutaj), które dzień po dniu odnawiają skórę, ale działają tylko w górnych warstwach naskórka, nie powodując podrażnienia. Poza tym należy pamiętać, że zawsze jeżeli skórę podrażniamy, należy ją równolegle łagodzić i wspomagać w regeneracji. Naczelna zasada pielęgnacji to złuszczanie i nawilżanie. Każdy musi znaleźć równowagę, swój osobisty balans pomiędzy złuszczaniem i podrażnianiem a nawilżaniem i kojeniem. I tak samo jak szkodzi nam nadmierne złuszczanie to i przenawilżenie skóry też wcale nie jest dobre. 

Więcej i konkretniej o nawilżaniu, złuszczaniu, oczyszczaniu i regulowaniu pisałam w tym poście: http://kosmostolog.blogspot.com/2015/07/czym-rozni-sie-oczyszczanie-od.html

"Druga kwestia - opalanie. Opalenizna w naskórku wytwarza melanocyty, które chronią skórę właściwą przed uszkodzeniem włókien kolagenowych. Czy więc ładna, melacytowa, brązowa opalenizna nie jest wręcz wskazana w takim razie? Wychodzi na to że nieopalona UVB skóra, czyli niezabrązowiona, nie ma ochrony przed UVA, które działa cały rok. Czy nie lepiej byłoby latem się przybrązowić i przez przez jakiś czas mieć ochronę przed UVA? Mam 26 lat i stoję przed dylematami, w jaki sposób dbać o skórę. Nigdy się specjalnie nie opalałam, a zauważam już jakieś nieliczne małe zmarszczki, i nie wiem sama kogo słuchać :) generalnie w swojej pielęgnacji zauważyłam że im mniej tym lepiej ;)".

No tutaj słyszymy, że coś dzwoni, ale nie wiemy w którym kościele. Melanocyty są komórkami produkującymi barwnik czyli melaninę i to właśnie melanina jest widoczna jako opalenizna. W celu wykształcenia się prawidłowej opalenizny potrzebne sa oba rodzaje promieniowania UVA i UVB. Barwnik z melanocytów umiejscawia się tak, by chronić jądro komórkowe i takie jest jego zadanie. Opalenizna zapewnia nam ochronę na poziomie SPF4 i nie jest ona wystarczająca, by smażyć się na plaży przez cały dzień, w ogóle jest raczej słaba. Wytworzenie barwnika przez skórę jest mechanizmem obronnym i nie ma czegoś takiego, jak bezpieczna opalenizna. I jeszcze coś niezwiązanego z dylematami Magdy, ale warto wiedzieć, że witaminę D najskuteczniej wytwarza blada skóra, opalenizna w znacznym stopniu hamuje jej syntezę. 

I to tyle na dzisiaj mam nadzieję, że pomogłam Magdzie w rozwianiu pielęgnacyjnych wątpliwości a Wam zapewniłam ciekawą lekturę.

Buziaki!

PS. Czy czujecie już wiosnę w powietrzu?:)